Foz do Iguacu bevindt zich vlakbij de grens tussen Brazilië en Paraguay en van die gelegenheid maken we vandaag gebruik om de op één na grootste stuwdam ter wereld te bezoeken. De Itaipu dam, ooit de grootste dam ter wereld, ligt zowel in Paraguay als Brazilië en is vanaf beide kanten te bezoeken. We kiezen voor de Paraguayaanse kant omdat we wel benieuwd zijn naar Paraguay en het Spaans me beter afgaat dan het Portugees. Even voor de beeldvorming een paar feitjes over de dam; De dam is gebouwd in de periode van 1974 tot 2007 en staat met een kostprijs van een slordige 27 miljard dollar op nummer twee in de top tien duurste objecten ooit door de mens gebouwd (op nummer één staat het International Space Station met 157 miljard dollar). Met het beton dat voor de constructie van de dam is gebruik kun je 210 voetbalstadions construeren en met de gebruikte hoeveelheid ijzer en staal maar liefst 380 Eiffeltorens. De dam is 7235 meter lang, 196 meter hoog en voorziet in 80 % van de totale energiebehoefte van Paraguay en in 20 % van die van Brazilië. Een monster dus, dat is alleen al aan de technische informatie te zien.
Via de bekende busterminal, waar ook de bussen naar de watervallen vertrekken, pakken we een lijndienst richting de grens. Om Paraguay in the mogen moeten we eerst Brazilië uit en daarvoor is uiteraard de befaamde stempel nodig. Die halen we bij het uitgestorven douanekantoortje en vervolgens lopen we the Friendship bridge over, de overbrugging van de rivier die Brazilië en Paraguay scheidt. Een wandeling van de ene kant naar de andere kant wordt niet aangeraden door onze reisgids vanwege mogelijke overvallen en berovingen, maar voor die paarhonderd meter hebben we ook geen zin om op een bus te wachten en het wandelpad ziet er niet echt onveilig uit. We zien een gezin met kinderen de brug oversteken en besluiten aan te sluiten alsof we deel uitmaken van de familie (even geen Nederlands praten dus). Uiteindelijk valt het qua rare figuren onderweg allemaal heel erg mee en bereiken we zonder een schrammetje de overzijde. Onze goede hoop op een Paraguayaanse stempel in ons paspoort smelt als sneeuw voor de zon wanneer de douanebeambte me zegt dat er iets mis is met de Braziliaanse exit-stempel in mijn paspoort. De datum op die stempel is 11 januari 2013, en dat terwijl ik pas vanaf 15 januari in dit land ben. Een onmogelijke situatie dus, maar die moet helaas opgelost worden voordat ik een Paraguayaanse stempel kan krijgen. We moeten dus weer terug de “onveilige” brug over, een wandeling van 10 minuten. Aan Braziliaanse zijde snappen ze niet wat er mis is gegaan en wordt de 1 in de stempel in mijn paspoort met een balpen veranderd in een 2 (het is vandaag 21 januari). Tja, zo kan ik het ook, daar nemen we dus geen genoegen mee! Straks staan we weer aan de andere kant van de brug en wordt ons verweten dat we het gewoon zelf hebben veranderd. Ik eis een nieuwe verse stempel en die krijg ik ook gelukkig, daarmee is de kous af. Nogmaals schaduwen we een paar betrouwbare personen de brug over en het betreden van Paraguay gaat vervolgens zonder problemen. Voortaan toch maar wat beter opletten waar ze die stempel in mijn paspoort zetten en welke datum erop staat.
Het eerste dat we doen in Paraguay is een winkelcentrum bezoeken. Omdat hier de belastingtarieven een stuk lager zijn dan die in Brazilië steken veel Brazilianen de grens over om inkopen te doen. De hele wijk die grenst aan de grensovergang is één groot winkelparadijs. Dat we weer in een armer gedeelte van Zuid-Amerika zijn gekomen is goed te zien in het straatbeeld, waar alle draden en verroeste borden los aan de gevels hangen en de wegen vol zand en afval liggen. Voor slechts 4 euro per persoon nuttigen we een heerlijke Paraguayaanse lunch op straat in plastic tuinstoelen, met heimwee denk ik terug aan Ecuador, Peru en Bolivia. Met mijn Spaans ben ik weer in staat om te communiceren met de wereld om me heen en dat is erg prettig. Geen verrassingen vandaag over wat er op mijn bord verschijnt, ik kan bestellen wat ik lekker vind. Het bestellen van een vegetarische maaltijd voor Renee gaat zelfs zonder enig probleem, ook al zitten we bij een eenvoudig vleesrestaurant.
Na de lunch lopen we via een lange markt Paraguay in en komen we na enig zoeken uit bij een bus die ons naar de Itaipu dam brengt. Binnen in de bus komen mijn herinneringen aan Bolivia, Peru en Ecuador ook weer tot leven, de halflege gammele oude bus piept en kraakt in elke bocht en de chauffeur rijdt als een overvaller die op de vlucht is voor de politie; ik voel me weer helemaal thuis! Hoe verwonderlijk het ook klinkt, we komen veilig en wel aan bij de grote toegangspoort van het park waarin de dam zich bevindt. Na een kleine wandeling naar een groot nieuw bezoekerscentrum kunnen we gratis deelnemen aan één van de excursies die zo plaats gaat vinden. We krijgen een film te zien over de dam en alles wat daarbij komt kijken, inclusief een mooi natuurfimpje over alle bossen die zijn geplant om de ecologische impact van het bouwwerk te compenseren. Door de aanleg van de dam is er namelijk een stuwmeer ontstaan van 1350 vierkante kilometer waarvoor meer dan 10.000 mensen noodgedwongen moesten verhuizen en grote watervallen, die nog indrukwekkender waren dan de Iguazu falls, zijn verdwenen. Er zijn dus best wat kanttekeningen te plaatsen bij het project, maar daar horen we in het bezoekerscentrum weinig over.
Na de film brengt een grote touringcar met airco (die is erg welkom op deze snikhete dag) ons naar de dam, die nog een behoorlijk stuk verderop ligt. Bij het uitkijkpunt waar we even later stoppen krijgen we een goede indruk van de omvang van het bouwwerk, dat vooral heel erg breed is. De hoogte is in het schaalloze taffareel moeilijk vast te stellen, alleen als je goed let op de miniscule touringcar die in de verte over de dam rijdt. We staan vlakbij de noodoverloop van de dam, die het zo goed doet op alle ansichtkaarten die we hebben gezien. Helaas heeft het de afgelopen tijd niet geregend en is het dus ook niet mogelijk om de enorme watermassa te aanschouwen die hier normaal gesproken naar beneden komt. We zien alleen maar een enorme hoeveelheid beton die flink opwarmt in de hete middagzon. De busrit voert ons verder richting de dam en we rijden eerst onderlangs, waar je de turbines kunt zien, en vervolgens bovenlangs, waar het enorme stuwmeer me doet verbazen dat zo’n relatief klein bouwwerkje van beton zo’n onvoorstelbare hoeveelheid water tegen kan houden. Helaas gebeurt dat alles zonder stoppen en uitstappen, waardoor we enigszins teleurgesteld in onze stoel moeten blijven zitten. Door de geblindeerde ramen vangen we alleen fragmenten op van de gigantische constructie waarover we rijden. Even uitstappen is echt essentieel voor een oprechte dambeleving hier, om maar te zwijgen over een paar goede foto’s van het geheel, maar helaas, het zit er niet in vandaag. Een beetje een slechte nasmaak dus, wanneer we even later weer in het bezoekerscentrum staan. Natuurlijk heeft de bus hierheen ons weinig gekost en de rondleiding was gratis, maar we hadden toch gehoopt om meer mee te krijgen van de dam dan wat we gezien hebben.
We keren terug naar Ciudad del Este, de op één na grootste stad van Paraguay. Het is al aan de late kant (17.00 uur) wanneer we door een aantal verlaten straten lopen waar het eerder op de dag nog zo druk was. Alle markten houden er hier zeer bijtijds mee op en overal zijn mensen bezig om alles weer aan te vullen. Alles met wielen wordt ingezet om goederen te verslepen en er is weinig orde in de manier waarop dat alles gebeurt. Het grensgebied heeft een beetje een grimmig karakter gekregen vanwege het gebrek aan winkelend publiek en een naderende regenbui en we proberen snel onze laatste Guaranies (de munteenheid van Paraguay) uit te geven aan een ijsje. Ik heb op mijn rondreis door Zuid-Amerika van alle landen wat munten gespaard en vandaag was de grootste uitdaging; van alle waardes Guaranies één muntje vinden, en het is me warempel gelukt. Het exemplaar van 50 Guaranies dat ik vond (omgerekend ongeveer 1 eurocent) is alleen niet helemaal gaaf meer want dat lag op de grond in de modder. Het muntje wordt namelijk niet meer gebruikt als betaalmiddel (het is gewoonweg te weinig waard, zelfs hier), net als het muntje van 100 Guaranies, dat ik uit de spaarpot van een aardige barvrouw kreeg. Het blijft leuk om moeite te moeten doen om de muntjes bij elkaar te krijgen. De mensen vinden het altijd leuk wanneer je geïnteresseerd bent ik hun cultuur, ook wanneer het gaat om muntjes.
We keren terug naar Brazilië, waarbij we langer moeten wachten bij de Braziliaanse grens dan op de heenweg. Er staan redelijke rijen bij de strenge douanier en de lijnbus naar Foz do Iguacu laat lang op zich wachten. Moe maar voldaan eindigen we onze dag weer in het grote winkelcentrum, waar we inmiddels kind aan huis zijn en onze avondmaaltijd feilloos weten te vinden. Al viel de excursie naar de dam wat tegen, we hebben toch weer een hoop meegemaakt op deze Paraguayaanse dag.
